Beta-lactam allergie (Penicilline-allergie)

Inleiding

Ongeveer 10% van de patiënten in België vermeldt een "allergie" voor penicillines (penicilline, amoxicilline, piperacilline, temocilline,...). In ongeveer 80 tot 90% van deze patiënten met een anamnestisch verhaal van overgevoeligheid op penicillines gaat het echter over gastro-intestinale intolerantie of viraal exantheem: deze patiënten blijken dus niet allergisch na verder onderzoek met o.a. huidtesten en provocatietesten en kunnen dus zonder problemen beta-lactam antibiotica "verdragen".

Ernstige reacties catalogeren onder 'angio-oedeem', 'bronchospasme' of 'anafylactische shock' (incidentie van anafylactische shock is 0,0004 tot 0,015%). 

Een grondige anamnese over de index-reactie kan al heel wat duidelijkheid brengen over de mogelijke aard van de overgevoeligheidsreactie en het mogelijke risico bij een nieuwe blootstelling. Op basis van de anamnese kan bij sommige patiënten dan ook beslist worden om beta-lactam antibiotica terug in te voeren zonder bijkomende allergietesten. Dit kan bijdragen tot een beter antibioticumbeleid.

Hieronder worden een aantal belangrijke vragen meegegeven die een leidraad kunnen zijn bij het inschatten van de ernst van de index-reactie

Aanpak => anamnese

1) Welk antibioticum was de oorzaak (penicilline, amoxicilline, cefalosporine, ...?)

2) Hoe ernstig was de index-reactie:

• Welke klachten?
  roodheid, jeuk, zwelling mond of ogen of tong, respiratoire of hemodynamische klachten
• Hoe behandeld (medicatie), spoedgevallen, hospitalisatie?
• Hoe lang vooraleer volledig gerecupereerd?

3) Wat was de timing van de index-reactie:

• Hoe lang geleden?
  > 10 jaar?
• Hoe snel na eerste toediening?
  < 1 uur?

4) Heeft de patiënt daarna nog gelijkaardige medicatie gekregen zonder reactie?

(Blumenthal et al. Lancet 2019; 393: 183-198)

Aanpak => zie flowchart