Interpretatie antibiogram - Nieuwe betekenis "I"

In het laboratorium wordt de gevoeligheid van bacteriën voor verschillende antibiotica getest om na te gaan welke antibiotica het meeste kans geven op therapeutisch succes. Deze gevoeligheidsbepaling wordt geïnterpreteerd en gerapporteerd (S, I, R) gebruik makend van Europese richtlijnen, de EUCAST richtlijnen (https://www.eucast.org/).
Vanaf 1 januari 2023 zal de meest recente update van deze EUCAST richtlijnen in ons ziekenhuis geïmplementeerd worden (https://www.eucast.org/clinical_breakpoints).

Belangrijkste wijziging: nieuwe definitie van de “I” categorie. 

Antibiogrammen worden gerapporteerd gebruikmakend van categorieën S, I en R. De betekenis van “S” en “R” blijft ongewijzigd:

“S”: Gevoelig, bij standaarddosering is er een hoge kans op therapeutisch succes
“R”: Resistent, er is een hoge kans op therapiefalen

Tot op heden werd de “I” categorie, die stond voor “intermediaire gevoeligheid”, gebruikt in meerdere situaties: in geval van onzekerheid over het therapeutisch effect, als bufferzone voor technische variatie in de meetmethodes, en om aan te geven dat er voor bepaalde micro-organismen een hogere antibioticumblootstelling vereist is. 
De onzekerheid over het therapeutisch effect valt weg in de nieuwe definitie! “I” betekent voortaan ”Gevoelig, bij verhoogde blootstelling (hoge dosis)”. Er is een hoge kans op therapeutisch succes indien de expositie aan het antibioticum wordt verhoogd, door gebruik van hoge dosis of door concentratie van het antibioticum op de plaats van infectie (vb. in de urine).

Implicaties

1/ Deze nieuwe richtlijn vraagt extra aandacht voor de dosering van de antibiotica. In de GIRA kan een doseringstabel teruggevonden worden met onze “standaard dosis” en “hoge dosis” per antibioticum (Tabel "standaard dosis" en "hoge dosis"). 

Merk op dat onze klassieke dosis soms reeds de “hoge dosis” was, in dat geval zijn “standaard dosis” en “hoge dosis” hetzelfde (vb. metronidazole PO/IV). Soms zit het verschil in de toedieningswijze (intermittent versus continu infuus), eerder dan de dosis (vb. piperacilline-tazobactam IV).

2/ Bij sommige micro-organisme – antibiotica combinaties verdwijnt de “S” categorie

Sommige micro-organismen zijn intrinsiek iets minder gevoelig voor bepaalde antibiotica. Echter, indien gebruik gemaakt wordt van een hogere dosering is er een grote kans op therapeutisch succes.

Een belangrijk voorbeeld hiervan is Pseudomonas aeruginosa, een micro-organisme waarbij we voor bijna alle antibiotica gebruik zullen moeten maken van de hoge dosis (“I” = gevoelig bij verhoogde blootstelling). "Normaal" Pseudomonas aeruginosa antibiogram: ceftazidime, cefepime, piperacilline/tazobactam en ciproxine blijven bruikbaar (gevoelig), maar er dient een hogere dosis toegediend te worden (I).

De nieuwe richtlijnen hebben ook een grote impact op de rapportering van temocilline. Dit antibioticum zal nooit meer als “S” gerapporteerd worden. De “I” categorie heeft in dit geval echter weinig klinische implicaties gezien de klassieke dosis in ons ziekenhuis (2x2g) voldoende is als “hoge dosis”.

Implementatie en opvolging

Op 1 januari 2023 worden de nieuwe EUCAST richtlijnen geïmplementeerd. De voorschrijfsjablonen in KWS worden hieraan aangepast. In de GIRA komt een doseertabel ter beschikking (Tabel "standaard dosis" en "hoge dosis"). Bij “I” resultaten zal (tijdelijk) een commentaar voorzien worden bij het antibiogram. Apotheek voorziet opvolging om onnodig gebruik van breedspectrum antibiotica te vermijden en adequaat gebruik van de “hoge dosis” te bevorderen. Met specifieke vragen kan u steeds terecht bij de microbiologen (4172).